KARTA CHARAKTERYSTYKI – JAK JĄ CZYTAĆ, JAK Z NIEJ KORZYSTAĆ, WZÓR AKTUALNEJ KARTY
Pracownik na warsztacie korzysta z substancji chemicznych? Czy stosuje rozpuszczalniki, farby, kleje i inne? Pracodawco pamiętaj o kartach charakterystyki, gdyż informacje w niej zawarte wpływają na wzrost bezpieczeństwa w pracy. Skąd je wziąć? Zawsze należy zażądać od dostawcy substancji w formie elektronicznej lub papierowej.
Zgodnie z Kodeksem Pracy art. 221 Pracodawca ma obowiązek zapewnić, aby stosowane w zakładzie substancje i mieszaniny niebezpieczne lub stwarzające zagrożenie posiadały karty charakterystyki. Dodatkowo należy zapewnić aktualny spis tych substancji (wykaz substancji niebezpiecznych). To jakie zagrożenia powodują dane substancje oraz jak zabezpieczyć pracownika przed ich skutkami wynika właśnie z karty charakterystyki. Dokument ten przeznaczony jest dla użytkowników substancji chemicznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i środowiska. Pracodawca zawsze powinien żądać od dostawcy danej substancji niebezpiecznej– aktualnej karty charakterystyki, którego obowiązkiem jest nam ją dostarczyć.
Zatem karta charakterystyki jest to dokument, który zawiera informacje nt. zagrożeń, jakie możne spowodować dana substancja, metod do zminimalizowania ryzyka w kontakcie z substancją (środki ochrony indywidualnej, sposób postępowania i magazynowania oraz pierwsza pomoc), sposobów postępowania w przypadku pożarów czy niezamierzonego uwolnienia do środowiska, a także podstawowych danych fizykochemicznych.
Aktualne karty charakterystyki wprowadzone od 01.06.2017 zawierają 16 sekcji:
- Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa,
- Identyfikacja zagrożeń płynących z użytkowania danej substancji,
- Pełny skład i informacja o składnikach,
- Środki pierwszej pomocy,
- Postępowanie w przypadku pożaru,
- Postępowanie na wypadek niezamierzonego uwolnienia do środowiska naturalnego,
- Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie,
- Kontrola narażenia/ środki ochrony indywidualnej
- Właściwości fizyczne i chemiczne danej substancji
- Stabilność i reaktywność substancji
- Informacje toksykologiczne
- Informacje ekologiczne
- Postępowanie z odpadami
- Informacje dotyczące transportu
- Informacje dot przepisów prawnych
- Inne informacje
Obecnie z przepisów nie wynika obowiązek poświadczenia przez pracowników znajomości treści kart charakterystyki. Mimo to w celu zwiększenia poziomu bezpieczeństwa pracowników można wprowadzić rozwiązania:
– umieszczenie wszystkich kart charakterystyki niebezpiecznych substancji chemicznych w jednym segregatorze w jednym miejscu wiadomym dla pracowników,
– przygotowanie skróconych wersji dla pracowników zawierające dla nich najważniejsze informacje jak nazwa substancji, rodzaj zagrożenia, wymagane ochrony osobiste, zasady postępowania z substancją, pierwsza pomoc, bezpieczeństwo pożarowe i ekologiczne – można wywiesić na tablicy informacyjnej lub do segregatora (sekcje i informacje zaznaczone na żółto),
– zapoznanie pracowników z treścią kart charakterystyki oraz potwierdzenie podpisem na liście zbiorczej (opcjonalne działanie niewymagane przepisami).
Na podstawie informacji zawartych w kartach charakterystyki można określić jakie substancje w sekcji 3 (składy poszczególnych środków chemicznych) należy zmierzyć w środowisku pracy (szczególnie substancje lotne mogące znaleźć się w powietrzu). Dodatkowo w sekcji 4 opisywane są sytuacje awaryjne, jak należy postępować w przypadku połknięcia substancji, kontaktu ze skórą lub nawdychania się oparów. Z sekcji 4 można wywnioskować jaki rodzaj gaśnic należy zastosować do gaszenia ewentualnych pożarów/ zapłonów substancji. Sposób przechowywania, użytkowania i magazynowania substancji określono w sekcji 7. Z punktu widzenia pracodawcy to jakie należy zakupić dla pracownika środki ochrony indywidualnej i odzież roboczą wynika z sekcji 8, gdzie szczegółowo wymienia się te środki wraz z podaniem normy jakie powinny spełniać. Właściwości fizyczne i chemiczne ujęte w sekcji 9 mogą pomóc przy określaniu zagrożeń do oceny ryzyka zawodowego na dane stanowisko pracy uwzględniając, czy dana substancja jest palna, wybuchowa, a także jaka może być temperatura zapłonu.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 poz. 1040, 1043, 1495)
Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/830 z dnia 28 maja 2015 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH)
…………………………………………………………………………………………
(PODSTAWY PRAWNE I ŹRÓDŁA Z KTÓRYCH KORZYSTANO**)
Joanna Kowalczyk
Starszy Specjalista ds. BHP
Koordynator ds. klientów kluczowych
BĄKOWSCY-BHP MANAGEMENT
__________________________________________
